تصاویرمکان های دیدنی و تاریخی و اشیاء باستانی ایران

مطالب جالب و عجیب + تصاویر ایران گردی و گردش گری+اشیاء باستانی و مکان های با ستانی ایران

تصاویرمکان های دیدنی و تاریخی و اشیاء باستانی ایران

مطالب جالب و عجیب + تصاویر ایران گردی و گردش گری+اشیاء باستانی و مکان های با ستانی ایران

چشمه های باداب سورت - ساری - استان مازندران


چشمه های باداب سورت - ساری - استان مازندران

چشمه های باداب سورت - ساری - استان مازندران

چشمه های باداب سورت - ساری - استان مازندران

چشمه های باداب سورت - ساری - استان مازندران

چشمه های باداب سورت در موفعیت جغرافیایی N362119 E535123 در استان مازندران واقع هستند. مجموعه زیبا و دیدنی چشمه های آب معدنی باداب سورت اروست که از شگفت انگیزترین شاهکارهای طبیعت و به عنوان زیباترین چشمه جهان و همچنین دومین اثر طبیعی ملی ایران پس از قله دماوند با اقدامات و پیگیری‌های انجام شده توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران، دهیاری اروست، مدیر عامل وقت شرکت تعاونی این روستا و همچنین مدیریت سایت اروست به ثبت رسید، در جنوب شرق شهر ساری٬ در ارتفاع ۱۸۴۱ متری از سطح دریا و طبق جغرافیای سیاسی وزارت محترم کشور در محدوده روستای اروست واقع شده است. این اثر زیبا و دیدنی که حدود سه هکتار را در بر می گیرد، از شمال به ارتفاعات و تپه‌های پوشیده ‌‌‌‌‌از جنگل‌هایی با درختان سوزنی برگ می‌رسد، از جنوب مشرف به دره‌های پایین دست و از شرق در مجاورت ارتفاعات پوشیده از گیاهان بوته‌ای و درختچه‌ها است. غرب آن را نیز روستای اروست احاطه کرده است.

چشمه های اسرار آمیز باداب سورت اروست مشتمل بر سه چشمه با آب های کاملاً متفاوت از لحاظ رنگ بو مزه می باشند. یکی از این چشمه ها دارای آبی بسیار شور می باشد و دارای دریاچه ای کوچک است که عمدتاً در تابستان برای شنا و آب درمانی استفاده می شود. در قسمتی از کف این دریاچه حفره ای عمیق به نام برمودای اروست وجود دارد. در کناره های این دریاچه نیز رسوبات سیاه رنگی وجود دارد که همراه با آب دریاچه جهت درمان دردهای کمر و پا٬ امراض پوستی٬ روماتیسم و میگرن سودمند است. همچنین به علت شوری زیاد این دریاچه و دارا بودن املاح و مواد معدنی فراوان به هیچ عنوان در فصل زمستان یخ نمی زند و هیچ جانوری نیز در آن زیست نمی کند. دو چشمه دیگر که در مجاورت این چشمه قرار دارند، بسیار کوچکتر هستند و به اکسیر حیات معروف اند. همچنین دارای آبی به رنگ نارنجی و کمی ترش مزه اند که به صورت دائمی و نشتی همانند نوشابه ایی گاز دار از دل زمین می جوشند. همچنین در اطراف دهانه چشمه ها کمی رسوب اکسید آهن نشسته است. آب های رسوبی چشمه های باداب سورت در مسیر جریان خود از بالای کوه به پائین طی هزاران سال مانند آبشاری پلکانی با هنرنمایی خود دهها حوضچه کوچک بسیار زیبا در رنگ های نارنجی، زرد، قرمز و طلایی در اندازه های مختلف ایجاد کرده است که اسراری از دنیای مستور و پوشیده طبیعت بکر و دل انگیز را به نمایش گذاشته است.

در یکی از این حوضچه ها که عمق نسبتا خوبی دارد و شبیه به یک جکوزی طبیعی است برخی از گردشگران وارد آن می شوند و در آن آبتنی می کنند. چشمه های باداب سورت اروست از نوع ژئوپارک محسوب شده و همزمان با آخرین چین خوردگی البرز در پلیوستوسن و پلیوسن که دوران چهارم زمین شناسی می باشد، شکل گرفته است. البته این چشمه ها بسیار جوان هستند چرا که اگر چشمه های باداب سورت اروست را پیاده صدها متر به سمت شمال طی مسیر کنید در ارتفاعات به باداب سورت قدیمی می رسید که به گودال زمان معروف است بطوریکه اگر وارد آن شوید به قدری مبهوت خلقت خداوند می شوید که گذر زمان را فراموش می کنید. البته این چشمه صدها سال است که خشک شده است، اما آثار بسیار زیبایی از آن باقی است و اگر این چشمه جوشان بود بدون شک جزو عجایب هستی به شمار می رفت. باداب سورت ها فقط به همین دو مکان ختم نمی شوند. مکان دیگری به نام باداب کوچک که به شورسر معروف است نیز وجود دارد که شامل دو چشمه می باشد.

این دو چشمه از نظر وسعت بسیار کوچک هستند و در منطقه ایی در روستای اروست واقع اند و خواص درمانی بسیار خوبی نسبت به دیگر چشمه ها دارند. در مجموع در حریم روستای اروست سه باداب با موقعیت های جغرافیایی مختلف وجود دارد که دو تای آن زنده اند و هر کدام از چندین چشمه که دارای آب هایی با دمای معتدل می باشند، تشکیل شده اند و در همه ایام سال پر آب می باشند. دیدار از چشمه و حوضچه های باداب سورت خستگی را از جان گردشگران بیرون می کند و چشمان کنجکاو  و حقیقت جو در کنکاش مناظر طبیعی جنگلی و کوهستانی پیرامون تا دوردست ها مبهوت و خیره می ماند. خیال انگیزترین صحنه های منطقه به هنگام طلوع و غروب خورشید است که تلالو نور خورشید در حوضچه ها و انعکاس نور آنها همراه با سایه روشن طبیعت اطراف جلوه های تحسین برانگیز از موهبت خداوندی را به جلوه گری می گذارد که این چشم اندازهای چشم نواز هیچگاه از روح و ذهن فراموش نمی شود و بارها و بارها طبیعت دوستان را به تماشای خود فرا می خواند. باداب سورت در همه فصول سال زیباست و در هر فصل زیبایی های خاص خودش را دارد اما پر بازدید ترین زمان، فصل بهار و تابستان است. چراکه در فصل بهار این منطقه بسیار سر سبز و خرم است و فصل تابستان نیز زمان خوبی برای آبتنی در این حوضچه های زیبا و سرشار از مواد معدنی می باشد.

آبشار فاریاب(چرمکی) - شهرستان دشتستان - استان بوشهر


آبشار فاریاب(چرمکی) - شهرستان دشتستان - استان بوشهر

آبشار فاریاب(چرمکی) - شهرستان دشتستان - استان بوشهر

آبشار فاریاب(چرمکی) - شهرستان دشتستان - استان بوشهر

آبشار فاریاب پشتکوه دشتستان در موقعیت جغرافیایی E5131 N2909 در استان بوشهر واقع است. این آبشار از به هم پیوستن آب چشمه‌های منطقه فاریاب دشتستان، رود فاریاب و آبشار زیبای آن تشکیل می‌شود. با توجه به دمای بالای استان و کم آبی در این منطقه، آبشار فاریاب و چشمه سارهای اطراف آن بسیار مهم تلقی می‌شوند. مهمترین چشمه این منطقه چشمه تنگ فاریاب است که اهالی روستای فاریاب برای آبیاری باغ‌های خود از آن استفاده می‌کنند. آبشار فاریاب پشتکوه در روستای فاریاب در شهرستان دشتستان واقع است.

فاریاب معرب پاریاب است. پاریاب (پا روی آب) به معنی زمینی است که به وسیله آب قنات یا رود آبیاری می‌شود. این نام نشان از قدمت تاریخی این روستا دارد. در ایران شمار بسیاری روستا وجود دارد که بخشی از نام آنها از فاریاب درست شده است. روستاهای فاریاب، رودفاریاب و تنگ فاریاب در استان بوشهر، فاریاب، چنارفاریاب، تنگ فاریاب و دشت فاریاب در استان فارس، فاریاب در استان کرمان، فاریاب و فاریاب کوهیج و فاریاب سنگوییه در استان هرمزگان از جمله نقاطی هستند که این گونه نامیده شده‌اند.

در بیشتر این مناطق، آسیاب‌های فراوانی نیز وجود داشته که نشان می‌دهد در قدیم این روستاها نقاط استراتژیکی برای تهیه آرد بوده‌اند. در روستای رودفاریاب بقایای سه آسیاب وجود دارد که در حال نابودی کامل هستند. درآمد مردم روستا از فعالیت های زراعی، دامداری و صنایع دستی تأمین می‌شود.

آبشار رودفاریاب (چرمکی) که در شمال روستا واقع شده، طراوت و زیبایی جالب توجهی به محیط پیرامون بخشیده است. در نزدیکی آبشار باغ های لیمو و نخلستان، جلوه زیبایی از طبیعت را پدید آورده‌اند. سرچشمه رودفاریاب در تنگ فاریاب و در فاصله نه کیلومتری روستا واقع شده است. تنگ فاریاب نزدیک سه کیلومتر طول دارد. سرتاسر این تنگ زیبا از باغات لیمو و نخل پوشیده شده است. این زیبایی‌های طبیعی از آنجا اهمیت دوچندان پیدا می‌کنند که در استان گرم و خشک بوشهر واقع شده‌اند. اما با وجود توجه مسئولین و مردم به این ناحیه، چند سالی است که خشکسالی، این منطقه را به شدت تهدید می‌کند. میزان آب چشمه تنگ فاریاب کم شده و باغ های زیبا در حال نابودی هستند، به گونه ای که امسال زنگ خطر به صدا درآمده است.

قلعه فلک الافلاک - خرم آباد - استان لرستان


قلعه فلک الافلاک - خرم آباد - استان لرستان

قلعه فلک الافلاک - خرم آباد - استان لرستان

قلعه فلک الافلاک - خرم آباد - استان لرستان

قلعه فلک الافلاک - خرم آباد - استان لرستان

قلعه فلک الافلاک - خرم آباد - استان لرستان
قلعه فلک الافلاک یکی از مشهورترین جاذبه‌های تاریخی و گردشگری استان لرستان است که در بالای تپه‌ای باستانی و در مرکز شهر خرم‌آباد قرار دارد.
قلعه فلک الافلاک از شرق و جنوب شرقی به رودخانه خرم‌ رود، از غرب به خیابان امام خمینی و از شمال به خیابان فلک الافلاک محدود می‌شود.
از تاریخ ساخت قلعه فلک الافلاک و بانی آن، اطلاعات دقیقی در دست نیست اما بر اساس شواهد موجود، بنای اولیه این قلعه به زمان شاپور اول ساسانی در قرن سوم میلادی بازمی‌گردد. ساسانیان در حدود منطقه کنونی خرم‌آباد، شهری با نام شاپورخواست ساختند و از این دژ به عنوان مرکز حکومتی و نظامی استفاده می‌کردند. شاپورخواست بعدها ویران و در حدود سده هفتم هجری قمری، شهر خرم‌آباد فعلی به جای آن بنا شد.
وسعت تقریبی قلعه فلک الافلاک 5300 مترمربع است و دارای 8 برج، 2 صحن و 300 جان‌پناه می‌باشد. فضای داخلی قلعه به 4 تالار نسبتاً بزرگ پیرامون و تعدادی تالار و اتاق تقسیم شده است. ارتفاع بلندترین دیوار تا سطح تپه 23 متر است. مصالح بکار رفته در ساخت این قلعه، سنگ، آجر، خشت و ملات گچ و آهک است. ورودی بنا در سمت شمال و در بدنه برج جنوب غربی تعبیه شده که پس از گذر از راهروی ورودی، به حیاط اول متصل می‌گردد. در گوشه شمال شرقی حیاط اول یک حلقه چاه آب به عمق 40 متر وجود دارد که آب مورد نیاز ساکنان قلعه از آن تأمین می‌شده است (البته اکنون نیز قابل بهره‌برداری می‌باشد).
از ویژگی‌های اصلی این بنا می‌توان به قرارگیری بر فراز صخره‌های سنگی و اِشراف کامل آن به دره تاریخی خرم‌آباد و جاری شدن چشمه پرآب گلستان از دامنه شمالی تپه اشاره نمود. مجاورت قلعه فلک الافلاک با غارهای پیش از تاریخ دره خرم‌آباد، سنگ نوشته خرم‌آباد، مناره آجری، پل شکسته (پل شاپوری) و گرداب سنگی، بیانگر پیوستگی تاریخی این قلعه با آثار مذکور است.
این قلعه در منابع تاریخی مکتوب، با نام‌های متفاوتی چون دژ شاپور خواست، سابرخاست، دزبر و قلعه خرماباد یاد شده است. نام «فلک الافلاک» (به معنای سپهر سپهران)، عنوانی است که از دوره قاجاریه برای این قلعه در نظر گرفته شد و از آن روزگار تا به حال باقی مانده است. در واقع وجه نامگذاری این بنا، شاید به دلیل وجود دوازده برج قلعه که اشاره‌ای به دوازده برج فلکی دارد، باشد. علاوه بر این نام قلعه ممکن است استعاره‌ای از دست‌ نیافتنی بودن آن باشد.
این قلعه در دوره‌های گوناگون، دستخوش تغییر و تحولات متعددی شده است که بیشترین این تحولات مربوط به دوره صفویه تا قاجار می‌باشد. بر اساس مدارک موجود، تا حدود صد سال پیش، بارویی دوازده برجی در پیرامون بنای فعلی وجود داشته که اکنون آثار این برج در محوطه شمال غربی قلعه دیده می‌شود.
این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیکی خود، در قرن چهارم هجری قمری به مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل‌ بویه تبدیل شد. قلعه فلک الافلاک در زمان حکومت خاندان بدر (قرن چهارم هجری قمری)، به عنوان خزانه سلطنتی کاربرد داشته و در زمان اتابکان لر کوچک و والیان لرستان در دوره صفویه و قاجاریه، مقر حکومتی بود. در دوره پهلوی اول و دوم، کاربرد این قلعه به ترتیب پادگان نظامی و زندان سیاسی بوده است.
در حال حاضر قلعه فلک الافلاک که پس از ثبت در فهرست آثار ملی کشور به «موزه فلک الافلاک» تغییر نام داده است، شامل بخش‌های مردم‌شناسی، هنرهای سنتی و باستان‌شناسی می‌شود. در تالار موزه مردم‌شناسی، عکس‌ها و مدل‌های کوچک و بزرگ متعددی از شیوه‌ها و رسوم گوناگون زندگی مردان و زنان عشایر و روستای منطقه لرستان به نمایش گذاشته شده است.
از دیگر آثار دیدنی این موزه در بخش مردم‌شناسی، سنگ قبرهای اهالی منطقه است که با دیگر نواحی ایران تفاوت جالب توجهی دارند. در این نواحی رسم بوده که بالای قبر، سنگی عمودی قرار می‌دادند و روی آن صحنه‌هایی از زندگی فرد درگذشته حجاری می‌نمودند. در تالار باستان‌شناسی موزه تعداد زیادی اشیای ارزشمند مفرغی، سفالی و سنگی متعلق به هزاره‌های پیش از میلاد به نمایش گذاشته شده است. این آثار طی سالیان اخیر از حفاری‌های گروه‌های باستان‌شناسی یا حفاران غیرمجاز و قاچاقچیان ضبط شده است. این آثار بیانگر دیرینگی و پیشرفت تمدن کهن منطقه لرستان می‌باشند.

قلعه بابک - اهر - استان آذربایجان شرقی


قلعه بابک - اهر - استان آذربایجان شرقی

قلعه بابک - اهر - استان آذربایجان شرقی

قلعه بابک - اهر - استان آذربایجان شرقی

قلعه بابک - اهر - استان آذربایجان شرقی

قلعه بابک - اهر - استان آذربایجان شرقی
قلعه جمهور معروف به دژ بابک در 50 کیلومتری شمال شهرستان اهر و در ارتفاعات غرب رود بزرگ قره‌سو قرار دارد؛ منطقه‌ای که به نام کلیبر معروف است.
دژ بابک خرمدین بر فراز قله کوهستانی در حدود 2300 تا 2700 از سطح دریا ارتفاع دارد.
قلعه بابک که به نام‌های قلعه بابک، دژ بابک، بذ و قلعه جمهور هم معروف است دژ و مقر سردار تاریخی ایران، بابک خرم‌دین بوده است که در هنگام قیام بر علیه دستگاه خلافت عباسی در قرن سوم هجری ساخته شده است.
مسافت راه کلیبر به قلعه حدود 3 کیلومتر است و به هنگام عبور باید گردنه‌ها و گذرگاه‌های خطرناکی را پشت سر گذاشت.
قبل از رسیدن به دروازه قلعه و ورود به بنای مستحکم دژ باید از معبری عبور کرد که به صورت دالانی است و از سنگ‌های منظم طبیعی شکل گرفته و تنها گنجایش عبور1 نفر را دارد و دو نفر به سختی می‌توانند از آن بگذرند.
فاصله این معبر تا باروی قلعه در حدود 200 متر است و مقابل آن قرار دارد. از همین نقطه است که صعوبت راه و ابهت خاص این قلعه رفیع و موقعیت خیره کننده آن بیننده را به اعجاب وا می دارد.
امتداد بصری معبر در نهایت به دروازه قلعه ختم می‌شود و دقیقاً در راستای آن قرار دارد که باعث می‌شود ورود هر تازه وارد و سپاهی و غیره از طریق دو برج دیده بانی در سمت دروازه ورودی قابل رؤیت باشد.
برای نفوذ به داخل تنها راه ورود دروازه اصلی است و از کوهستان امکان وارد شدن به قلعه وجود ندارد.
با گذر از دروازه ورودی و پشت سر گذاشتن بارو، جهت رسیدن به دژ اصلی باید از گذرگاهی باریک که حدود 100 متر صعود از ارتفاع را نیز به همراه دارد گذشت تا به مدخل ورودی قلعه رسید، مسیری صعب العبور که از یک سمت مشرف به دره‌ای است با جنگل‌های تنک و ژرفایی در حدود 400 متر که به صورت تیغه و دیواره تا قعر دره ادامه دارد.
در تکیه گا‌ه‌های طبیعی این دیواره‌ها و 4 جهت بنا 4 جایگاه برای دیده‌بان‌ها به صورت نیمه استوانه ساخته شده‌ است. اینها مقر کوه بانیه‌ها و سربازانی است که هر جنبنده‌ای را تا کیلومترها دورتر، از فراز دره‌ها و کوهپایه‌ها زیر نظر می‌گرفتند.
پس از صعود، برای ورود به دژ اصلی از مدخل دیگری با پلکان‌هایی نامنظم باید عبور کرد. طرفین مدخل دژ، به وسیله دو ستون کاذب مشخص شده است.
بنای دژ که دو طبقه و سه طبقه است، پس از ورودی قرار گرفته است و پس از آن تالار اصلی وجود دارد که اطراف آن را 7 اتاق فرا گرفته است، اتاق‌هایی که به تالار مرکزی را دارند.
در قسمت شرقی دژ تأسیسات دیگری مرکب از اتاق‌ها و آب انبارها ساخته شده است؛ سقف آب انبارها با طاق جناغی و گهواره‌ای استوار شده‌اند.
محوطه داخلی آنها نیز به وسیله نوعی ساروج غیر قابل نفوذ گردیده و به هنگام زمستان از برف و باران پر شده و در تابستان و هنگام مضایق و محاصره‌ها از آب آنها استفاده می‌شده است.
در سمت شمال غربی دژ پلکان‌هایی سرتاسری وجود داشته که اکنون ویران شده و قسمت‌هایی از آن بیرون خاک است و تنها راه صعود به بخش‌های مرتفع تر بناست.
از آثار معماری و برخی از سنگ‌های زبره تراش و روش چفت و بست سنگ‌ها و ملات ساروج و اندود دیوارها از نوعی گچ و خاک می‌توان دریافت که ساختمان این دژ و قلعه در روزگار اشکانیان و بخصوص ساسانیان ساخته شده است.
این دژ در قرون دوم و سوم و تا چند قرن پس از آن مورد تعمیر و مرمت قرار گرفته و تغییراتی در آن به وجود آمده و الحاقاتی در بنا ایجاد شده است.
اشیا و ابزاری که از قلعه بابک به دست آمده، سفالینه‌های منقوش و لعاب خورده است که یک دوره استقرار تا اوایل قرن هفتم هجری را نمایش می‌داد.
همچنین تعدادی سکه مسی کشف شده که برخی از آنها به علت ساییدگی و زنگ خوردگی فراوان غیرقابل خواندن است و در بین این سکه‌ها برخی مربوط به اتابکان آذربایجان و هزارسیبان (قرون ششم و هفتم هجری) هستند.
به لحاظ سوق الجیشی موقعیت استقرار بنا بر فراز قله به گونه‌ای ست که 20 نفر سپاهی قادر بودند هجوم یک سپاه صد هزار نفری را مانع شوند و تلفاتی هم نداشته باشند. چون تیر و کمان و اسلحه معمول زمان به سربازان و مستحفظانی که بر بلندی موضع می‌گرفتند به جهت بعد مسافت بی تاثیر بودند.
قلعه بابک در سال 1345 با شماره 623 در لیست آثار ملی، تاریخی و فرهنگی ایران ثبت شد و مرمت آن از سال 1376 توسط اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی آغاز شد.

طاق بستان - استان کرمانشاه


طاق بستان - استان کرمانشاه

طاق بستان - استان کرمانشاه

طاق بستان - استان کرمانشاه

طاق بستان - استان کرمانشاه
محوطه تاریخی طاق بستان در دامنه کوهی به همین نام و در کنار چشمه ای در شمال شرقی حاشیه کنونی شهر کرمانشاه  واقع شده است. در طاق بستان، آثاری از دوره ساسانی وجود دارد که شامل چند صحنه تاریخی از جمله تاج گذاری خسرو پرویز، تاج گذاری اردشیر دوم، تاج گذاری شاهپور دوم و سوم و همچنین چند کتیبه ( سنگ نبشته ) در آن کنده کاری شده است.

مجموعه طاق بستان در قرن سوم میلادی ساخته شده است، وجود کوه و چشمه در این مکان آن را جزو دیدنی های کرمانشاه قرار داده است. شاهان ساسانی نخست نواحی اطراف تخت جمشید را برای تراشیدن تندیس های خود برگزیدند، اما از زمان اردشیر دوم و شاهان پس از او طاق بستان را انتخاب کردند که در بین راه جاده ابریشم قرار داشت و دارای طبیعتی سرسبز و پرآب بود.

طاق بستان شامل سنگ نگاره ی تاج گذاری اردشیر دوم و دو طاق میباشد که طاق کوچک تر شاهپور دوم و سوم و طاق بزرگ تر خسرو پرویز را به تصویر کشیده است. در سمت راست طاق کوچک تر و در بیرون از طاق سنگ نگاره ای تراشیده شده که تاج گذاری اردشیر دوم را نشان میدهد.در این تصویر شاه در میان و در سمت راست وی فروهر و در سمت چپ زرتشت یا بقولی میترا با هاله ای از نور قرار دارد.

طاق بزرگ با سنگ نگاره تاج گذاری خسرو پرویز مهمترین اثر در طاق بستان است .در طاق بزرگ، سه تندیس مشاهده می شود. شاه در میان، فروهر در سمت راست وی، که مانند تاج گذاری اردشیر دوم است و آناهیتا در سمت چپ شاه. آناهیتا فرشته ی آب هاست و نمود خرمی و سرسبزی. در کناره ورودی طاق، سنگ نگاره ای از فرشتگان بال دار، درخت زندگی، مجالس شکار گراز و شکار مرغان و ماهیان در مرداب و نقش های فیل، اسب و قایق می باشد که حاکی از مراسم بزم و شادی است.

در زیر نقش تاج گذاری خسرو پرویز سواری زره پوش سوار بر اسب قرار دارد. یقین نیست که این سوار کیست، یا یک رزم جوست یا خسرو پرویز یا پیروز ساسانی. اما نشان گر فر و قدرت شاه و ایرانیان است.

همچنین در طاق بزرگ آثاری از زنان موسیقی دان به چشم می خورد که به نواختن چنگ و سازهای بادی مشغول هستند.

طاق کوچک در میان سنگ نگاره تاج گذاری اردشیر دوم و طاق بزرگ قرار دارد و مراسم تاج گذاری شاهپور دوم و سوم را به تصویر می کشد، این طاق دارای دو نقش در بالای دیواره طاق و دو کتیبه است. این کتیبه ها به خط پهلوی کتیبه ای هستند.

در بخش فوقانی دیوار سمت چپ ایوان بزرگ، سنگ نگاره ای از دوره قاجاریه همراه با کتیبه ای به خط نستعلیق حجاری شده است. این حجاری مجسمه محمد علی میرزا پسر فتحعلی شاه قاجار را نشان می دهد. در کنار او شعری از بسمل شاعر کرمانشاهی در مدح او نگاشته شده است. مطابق با این نوشته محمد علی میرزا کوه طاق بستان را با کوه طور و جمال دولتشاه را با جمال حضرت موسی تشبیه کرده، وی همچنین خسرو پرویز را دربان خود معرفی کرده است.

گویند فرشی از جواهر بر کف طاق بوده که هنگام حمله ی اعراب میان فرماندگان عرب تقسیم شده است. طاق بستان از دیر باز مورد حمله ی مهاجمان به ایران بوده و در زمان حضور نیروهای استالین و انگلیس خساراتی به آن وارد شده اما هنوز شکوهمند است. همچنین به دلیل حرکت زمین در این منطقه بر دیواره های طاق بزرگ و طاق کوچک ترک هایی ایجاد شده است که به مرور زمان و با تجمع خزه ها بر دیواره های آن باعث محو شدن بخشی از نقوش این طاق ها شده است . با این حال طاق بستان همواره از جاهای دیدنی کرمانشاه بشمار میرود که هر ساله پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است.