تخت سلیمان - تکاب - استان آذربایجان غربی

تخت سلیمان -  تکاب  - استان آذربایجان غربی

دریاچه تخت سلیمان در موقعیت جغرافیایی N363615 E471406 در استان آذربایجان غربی واقع است. چشمه بزرگ آهک ساز تخت سلیمان که مردمان محلی گاه آن را دریاچه تخت سلیمان می نامند بزرگترین و پر آب ترین چشمه منطقه است. آب آن کاملآ سرد و دبی آن زیاد است که از دو کانال شمالی و جنوبی خارج می شود. املاح بی کربنات آن بیش از حد اشباع است. دهانه آن همانند دریاچه ای زیبا و به شکل بیضی است. قطر بزرگ این بیضی 120متر و قطر کوچک آن 80 متر بر آورد می شود همچنین عمق آن به حدود 60 متر می رسد. احتمالآ دهانه این چشمه در آغاز پیدایش کوچکتر (شاید کمتر از یک متر ) بوده است و سپس بر اثر انحلال دوباره فراورده های تراوتن بر اثر آمیزش با آب محتوی اسید کربنیک دور دهانه خورده شده و قطر آن رفته رفته افزایش یافته است. به سبب آب دهی زیاد در گذشته و نیز مقدار زیاد املاح بی کرنتات کلسیم آب این چشمه مانند چشمه های دیگر فرصت پدید آوردن مخروط نیافته و سکوئی تخت و صاف از نهشته های تراورتن ساخته که حدود 10متر بالاتر از دشت کناری جای گرفته است. گستره این سکو مستطیلی به درازای 400 متر و با 300 متر پهنا است .گویا نامگذاری تخت سلیمان برای این چشمه آهک ساز به علت وجود این لایه ستبر سکو مانند تراوتن باشد. دریاچه تخت سلیمان با جود زمستانهای سرد منطقه تکاب دمایش همواره ثابت است و در تابستان و زمستان ۲۱ درجه سانتیگراد است. در مورد این دریاچه افسانه های زیادی نقل محافل است. از آن جمله وجود شهری پر از طلا در کف این دریاچه است که حضرت سلیمان گنج‏هایش را آنجا پنهان کرده است.

تخت سلیمان که یکی از سه آتشکده معروف ساسانی را درخودجای داده و محل تاجگذاری پادشاهان این سلسله بوده احتمالا در دوران پیروز، پدر بزرگ انوشیروان بنا شده است. هر چند کاوش های باستانشناختی در محوطه تخت سلیمان آثاری به جای مانده از دوران هخامنشی و مادی را نیز نشان داده است اما شهرت این محوطه بیشتر مدیون بناهای دوران ساسانی است : آتشکده آذر گشنسب ، معبد آناهیتا ، موزه هدایا ، کوه زندان و دژ بلقیس. بقایای تنها کاخ به جای مانده از دوره ایلخانی امتیاز دیگری برای این مجموعه تاریخی است. مسافر تخت سلیمان علاوه بر مشاهده بناهای تاریخی در مقابل ایوان خسرو دریاچه ای را می بیند که همچون طاووس رنگ به رنگ می شود و بیننده را خیره می کند. دریاچه تخت سلیمان در عمیق ترین نقطه 112 متر عمق دارد و چشمه ای جوشان در بستر، آبی 40 درجه را به آن می بخشد که در سطح حرارتش نصف می شود. مجموعه تخت سلیمان و منظر فرهنگی آن نخستین اثر ایرانی است که پس از انقلاب در سال 1382 به فهرست میراث جهانی یونسکو افزوده شد.به عقیده برخی مورخین تخت سلیمان زادگاه زرتشت نبی است.

بلوارکازینو - شهرستان رامسر - استان مازندران

بلوارکازینو - شهرستان رامسر - استان مازندران

بلوار مقابل هتل‌های رامسر مربوط به دوره پهلوی است و در شهر رامسر واقع شده است. بلوار، در تاریخ ۵ دی ۱۳۵۲ با شمارهٔ ثبت ۱۵۲۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.نام این بلوار تا پیش از انقلاب 1357 ایران، بلوار کازینو بود و پس از انقلاب، نامش به بلوار معلم تغییر داده شد.

گنبد سلطانیه - استان زنجان

گنبد سلطانیه - استان زنجان

گنبد سلطانیه در عهد ایلخانی به دستور سلطان محمد خدابنده، هشتمین پادشاه دوره ی ایلخانی ساخته شده است. سلطانیه بعد از مراغه و تبریز سومین پایتخت دوره ی ایلخانی بوده است.  نام قدیمی سلطانیه به معنی شکارگاه شاهی است و پادشاهان ایلخان از این مکان برای تفریح و شکار استفاده می کرده اند. این بنا توسط اولجایتو پسر ارغون خان بنا شده است. اولجایتو در ابتدا پیرو آیین پدری ( شمنیسم ) بوده است. سپس آیین مادر را انتخاب می کند و مسیحی می شود و اسمش را به نیکلاس تغییر می دهد. بعدها تحت تأثیر علامه حلی و یکی از همسرانش و وزیرش شیخ فضل الله مجدداً تغییر مذهب می دهد و اسلام را انتخاب نموده و نام سلطان محمد خدابنده را انتخاب می کند. سلطان محمد خدابنده این بنا را طی سال های  703 تا 713 هجری قمری می سازد. هدف از ساخت بنا این بوده که قبر علی ع را از نجف به این مکان منتقل نماید. از آنجا که نبش قبر در اسلام حرام است این عمل با مخالفت علمای نجف روبرو شد و منتفی گردید. بعد این مکان آرامگاهی برای خود سلطان محمد خدابنده می شود.

گنبد سلطانیه دارای عظمت و معماری پیچیده ای است که در نوع خود منحصر به فرد است. گنبد سلطانیه از نظر ارتفاع بعد از کلیسای سانتا ماریای ایتالیا و مسجد ایاصوفیه ترکیه سومین گنبد جهان است. با الهام گرفتن از هشت در بهشت، این بنا را هشت ضلعی ساخته اند و طول هر ضلع 17 متر است. ساختمان هشت در، هشت ایوان و هشت مناره دارد و دارای سه بخش گنبدخانه، تربت خانه و سرداب است.

تربت خانه در ضلع جنوبی واقع شده است. به این دلیل به آن تربت خانه گفته می شود که روی دیوارهای محراب روبروی در با دو خط ثلث و کوفی با استفاده از تربت امام حسین ع سوره الملک نوشته شده است. طول تربت خانه حدود 17 متر، عرض آن حدود 8 متر و ارتفاع آن 16 متر است.

کلیه دیوارهای گنبد سلطانیه کتیبه است. دور تا دور طبقه ی هم کف سوره ی فتح نوشته شده است. در شرقی، در اصلی ورودی به آرامگاه است که در بالای آن آیت الکرسی نوشته شده است. داخل ایوان طبقه ی اول سوره اخلاص ( توحید ) نوشته شده است. شش بار سبحان الله، پنج بار نام محمد ص، پنج بار نام علی ع، محمد رسول الله، سلطان ظل الله، کتیبه علی، کتیبه محمد و ... به چشم می خورد. سوره های الانبیاء، المومنون و الملک سوره هایی هستند که روی بدنه ها نوشته شده اند. کلیه دیوارهای طبقه ی اول و دوم با کتیبه هایی با نام محمد و علی و یک لوگویی به نام اتحاد پوشیده شده است.

گنبد دو دوره تزئینات دارد. دوره ی اول تزئینات آجر و کاشی هستند و دوره ی دوم گچ و نقاشی روی گچ است که روی دوره ی اول را پوشانده است.

سرداب از دیگر فضاهای جانبی گنبد است. سرداب در ضلع جنوبی و در زیر تربت خانه ساخته شده است. برخی معتقدند که سرداب پیش از ساخت گنبد ساخته شده است. سلاطین ایلخانی به پیروی از اعتقادات و آیین ایل و تبار خویش، اجساد مردگان را در گورهای سردابه ای در زیر زمین قرار می دادند و به تناسب با جایگاه اجتماعی فرد، اسباب و زیور آلات در کنار جسد دفن می کردند. هرچند طی کاووش های به عمل آمده هیچگونه شواهدی دال بر وجود قبر در سردابه به دست نیامده است اما بنابر اظهار مورخین و برخی از محققین، سلطان محمد خدابنده در همین سرداب دفن شده است.

گنبد سلطانیه 110 پله دارد که در حروف ابجد مترادف با نام علی ع است. ساختمان سه طبقه دارد. ایوان های طبقه ی اول به سمت داخل است و ایوان های طبقه ی دوم به سمت بیرون است. ارتفاع گنبد  48 متر و نیم است. قطر دهانه ی مرکزی گنبد نیز 25 متر و نیم است. پی بنای گنبد سلطانیه نیم متر است. بنابراین هرچه بالاتر می رویم به جهت کاهش وزن و فشار وارده بر دیوارها، میزان فرورفتگی ها و فضاهای خالی بیشتر می شود. از طرف دیگر وجود هشت مناره ی قرینه با هم نیروی رانشی گنبد به سمت خارج را به خوبی مهار می نماید.

 دورتادور گنبد مکان هایی ساخته بودند که به آنها مناطق عام المنفعه یا ابواب البر  می گفتند و اکنون چیزی از آنها باقی نمانده است. گنبد، ساختمان های اطراف و ارگ سلطنتی دارای حصاری بوده که 16 برج و بارو داشته است. گفته می شود که این حصار به همراه بخشی از کتیبه ها به دستور میرانشاه تخریب شده است.

از نکات قابل ذکر در بازدید از گنبد سلطانیه یکی این است که مرمت کاشی کاری گنبد پس از سال ها بالاخره در آبان ماه 1387 پایان پذیرفته است. نکته ی دیگر این که در زیر گنبد مجموعه ی داربست به هم تنیده ای مشاهده می شود که بیش از 35 سال پیش توسط باستان شناسان ایتالیایی ساخته شده و اکنون پس از سال ها، بی آنکه هیچ کاری در مرمت بخش های فوقانی سقف گنبد انجام شود، این داربست چشم را می آزارد.

در پایین سردر ورودی به مجموعه ی گنبد سلطانیه، موزه ی کوچکی ساخته شده است که تعدادی عکس و مقداری از اشیاء باقیمانده از دوران های گذشته که در منطقه سلطانیه کشف شده اند در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.

گنبد سلطانیه در سال 1310 جزء آثار ملی ایران شناخته شد و در 24 تیرماه 1384 نیز به عنوان هفتمین اثر ماندگار ایرانی در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است.

معماری

در این اثر روابط معماری در دو جهت افقی و عمودی حل گردیده است ، طبق معمول حرکت عمودی بر عهده منارها قرار دارد ، بنابراین دو نوع منار می باشد ، یک نوع منار پنهان که داخل اسکلت بنا قرار دارد و نوع دوم که در قسمت فوقانی به صورت گلدسته خودنمایی می کند ، در بنای سلطانیه حرکت افقی در چهار سطح می باشد که ارتباط آنها توسط اجزاء عمودی که قبلا توضیح داده شد برقرار گردیده است ، در قسمت همکف که برای قرار دادن مرقد حضرت علی در نظر گرفته شده بود فضای بسیار وسیعی قرار دارد که برای طواف و اجراء مراسم خاص مذهبی از آن استفاده می گردید . سطح دوم که در هر یک از اضلاع ۸ ضلعی ایوانی را ایجاد کرده و به وسیله راهرو پوشیده ای به هم مرتبط می باشند که به احتمال برای استقرار خانمها جهت دیدن مراسم مذهبی تعبیه گردیده است.

 سطح سوم عبارتست از غرفه های شبیه به طبقه دوم که بر روی نمای خارجی بنا ایجاد شده و دشت پیرامون در برابر آنها با زیبایی خاصی گسترده شده است ، این غرفه ها به احتمال محل جمع شدن علما و طلاب علوم دینی بوده است ، در دوران صفویه این غرفه ها را به اطاق تبدیل ساخته اند و از آنها برای سکونت طلاب استفاده کرده اند .

 در تعمیرات اساسی گنبد سلطانیه این دیوارهای افزوده را که سبب سنگین شدن اسکلت بنا شده بود برداشتند و آن را به صورت نخستین آن بازگرداندند . سطح چهارم عبارت است از پشت بام بنا ، در این محل فضای مناسبی برای انجام حرکت آزاد در اطراف گنبد وجود دارد ، از این فضا برای تعمیر گنبد یا ریختن برف استفاده می شده است .

این بنا دارای هشت مؤذنه بوده که تمام آنها خراب شده است ، این مؤذنه ها برای پخش صدای اذان و خبر بطور یکنواخت در تمام شهر با چند نفر مؤذن تعبیه گردیده زیرا در صورت بودن یک منار به علت وجود گنبد صدا به تمام شهر نمی رسید .
مقید بودن مسلمانان به تشخیص دقیق زمان برای انجام مراسم مذهبی را می توان سبب ایجاد ساعت آفتابی در اسکلت این بنا دانست ، باین طریق اگر نور از سوراخ گنبد اصلی بتابد زمان اذان ظهر است ، نوری که از پنجره های بزرگ می تابد مبین ساعت و نور پنجره های کوچک حدود دقیقه را مشخص می ساخت ، به احتمالی طرح هشت ضلعی بنا نیز به خاطر ایجاد چنین ساعتی بوده است . بدون شک کشف و پیاده سازی علمی این مطلب بسیار قابل اهمیت است که متاسفانه تا کنون توجهی بدان نشده است . در شب هم به یاری بعضی از ستاره ها که از این پنجره ها دیده می شدند زمان را مشخص می کردند.
زمین این ساختمان از طبقات فشرده شن و ماسه به عمق تقریبی ۱۰ متر تشکیل یافته است ، بنا روی پایه هایی مرکب از هشت جرز بزرگ حمال آجری استوار شده است که در پلان تشکیل یک هشت ضلعی منتظم را می دهند ، طول هر یک از اظلاع هشت ضلعی ۱۷ متر و سطح هر یک از این جرزهای باربر حدود ۵۰ متر مربع می باشد ، بار این جرزها و به کلی بار تمام بنا روی پی هایی به قطر دو متر وارد می شود که به صورت رادیه ژنرال ایجاد شده است .

پی های این ساختمان عظیم بسیار ناچیز و سطحی است ، دلیل این امر مربوط به مقاومت عالی زمین می باشد ، نکته ای که سازندگان بنا به آن توجه داشتند ، فقط در قسمت شمال بنا است که پی ها از سطح طبیعی زمین حدود ۵/۱ متر پایین رفته است ولی در سایر قسمت ها عمق پی ها از ۵۰ – ۶۰ سانتی متر تجاوز نمی کنند ، پی های مزبور از بلوک های سنگی منظم به ابعاد ۲۰ – ۲۵ سانتی متر و ملات گچ و آهک ساخته شده است.

شاید هیچ چیز به اندازه تزئینات سلطانیه رسالت فکری هنرمند را نشان ندهد زیرا اگر اسکلت بنا در فرم و روابط تاثیر بسزایی دارد ولی برای عامه مردم قابل درک نیست و تنها همین تزئینات است که در وحله اول چشم بیننده را خیره می کند و نحوه تفکر هنرمند زمان را برای بیننده به روشنی بازگو می سازد .

طرح های نهفته در  تزئینات

کلمات الله به عنوان علت غایی جهان هستی ، محمد به عنوان بنیانگذار مکتب و علی به عنوان مظهر حکومت عدل الهی با خط تزئینی به بیننده القا می شود . بر روی پاقوس گنبد با ترکیب کاشی الوان که از رنگ سرد استفاده گردیده به خط بنائی ترکیبی از کلمات الله ، محمد و علی ایجاد گردیده ، این طریقه در بدنه مناره ها هم به کار رفته است. در داخل فضا بر روی دیواره های ایوانهای داخلی نیز به خط بنایی با ترکیب کاشی آبی و آجر کلمات الله محمد و علی نقش شده است ، در یک سری تقسیم بندی کاملا ریاضی و با ایجاد مدول های متنوع بعضی از شعار های اسلامی همچون " لا اله الا الله - سبحان الله " به خط بنائی نوشته شده است ، در همین زمینه از کلمه علی نیز ترکیبهای پیچیده ریاضی عرضه شده که نمونه های آن را در تزئینات کاشی کاری میابیم .

به نظر می رسد در تزئین کاشی ها فقط رنگ آبی مورد نظر بوده ولی به علت عدم امکانات تکنیکی رنگهای متنوعی از آبی سیر تا آبی آسمانی و حتی سبز پررنگ مایل به آبی بوجود آمده است ، ترکیب کلی این رنگها در گنبد اصلی ، رنگ فیروزه ای بسیار زیبایی ایجاد می کند که این نوع رنگ ها در ترکیبات داخلی گنبد هم مورد استفاده قرار گرفته است .

موقعیت جغرافیایی

استان زنجان، شهر سلطانیه. " 02  '26  ْ36  شمالی و "40 '47   ْ48  شرقی. ارتفاع از سطح دریا 1786  متر.

دسترسی

گنبد سلطانیه در 36 کیومتری شرق زنجان و در مسیر جاده ی قدیم قزوین، تاکستان – زنجان واقع شده است. اگر از تهران و از طریق اتوبان قزوین – زنجان به مقصد سلطانیه حرکت می فرمایید لازم است قبل از رسیدن به محاذات سلطانیه از اتوبان خود را به جاده قدیم قزوین – زنجان برسانید. آسفالت این مسیر مطلوب است.

اگر از استان های کرمانشاه یا همدان قصد بازدید گنبد سلطانیه را کردید، می توانید مسیر همدان، کبودرآهنگ، شیرین سو، قیدار و سلطانیه را انتخاب فرمایید. این مسیر کاملاً آسفالت، یک بانده و دوطرفه است.

کاخ زیبای سعد آباد - استان تهران

کاخ زیبای سعد آباد - استان تهران

در کوهپایه های توچال و دره سرسبز دربند، مجموع یک میلیون و یکصد هزار متر مربعی قرار دارد که به دلیل زیبایی و طراوتی که در آن وجود دارد به نام سعدآباد یا محل سعادت و خوشبختی نام گرفته است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با تصویب یک لایحه قانونی، کاخ سعد آباد و نیاوران برای آماده سازی کاخ جهت بازدید مردم در اختیار وزارت فرهنگ و آموزش عالی قرار گرفت. در ازای مجموعه سعد آباد که در شمال غربی تجریش واقع شده، از شمال به جنوب در امتداد رودخانه دربند امتداد دارد و این رودخانه از شمال وارد محوطه کاخ شده و از دیواره جنوبی آن خارج می شود این مکان امروزه با مجموعه هیجده کاخ بزرگ و کوچک از دوره های قاجار و پهلوی، یکی از بزرگ ترین و مهم ترین مجموعه موزه های ایران است.پس از کودتای 1299، این عمارت توسط رضاخان، از ابوالفتح سردار اعظم به مبلغ 400 هزار تومان خریداری شد. در آن روزگار منطقه سعد آباد به عنوان منطقه ییلاقی اطراف شهر بوده و مانند امروز در شهر تهران ادغام نشده بوده است. نخستین بنایی که در این دوره در آن ساخته شد؛ کاخ سبز یا اقامتگاه رضا شاه بود.مجموعه کاخ های سعدآباد عبارتند از: کاخ احمد شاهی، کاخ شهوند (کاخ موزه سبز فعلی)، کاخ سفید (کاخ موزه ملت)، کاخ اختصاصی (موزه تاریخ طبیعی سابق که در حال حاضر در اختیار نهاد ریاست جمهوری است)، دفتر وزیر دربار شاهنشاهی یا کاخ سیاه (موزه هنرهای زیبا)، کاخ شمس پهلوی (موزه مردم شناسی)، کاخ اشرف پهلوی (موزه ظروف سابق)، کاخ ملکه مادر (ساختمان جمهور)، کاخ احمدرضا (در اختیار نهاد ریاست جمهوری)، کاخ بهمن پهلوی پسر غلامرضا (مرکز آموزش)، کاخ شهرام پسر اشرف پهلوی (موزه نظامی)، کاخ فریده دیبا (در اختیار نهاد ریاست جمهوری)، ساختمان محل سکونت عصمت دولتشاهی همسر رضاشاه پهلوی (موزه فرشچیان) کاخ های قدیم و جدید رضا پهلوی (موزه بهزاد و دفینه)، کاخ فرحناز و علیرضا فرزندان محمدرضا شاه (موزه خط و کتابت میرعماد)، کاخ لیلا (موزه آبکار) و دفتر رئیس تشریفات کاخ (موزه آب).این کاخ در میدان دربند واقع شده و در تمام ایام هفته به غیر از ایام رسمی سوگواری قابل بازدید است.

قلعه رودخان ( قلعه هزارپله ) - فومن - استان گیلان

قلعه رودخان ( قلعه هزارپله ) - فومن - استان گیلان

دژ قلعه رودخان یا قلعه حسامی نام قلعه ای تاریخی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عرب ها به ایران دانسته اند. این قلعه با ۲/۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته است. فاصله مستقیم قلعه تا شهر ماکلوان ۲۵ کیلومتر و تا ماسوله 45  کیلومتر و تا شفت  ۲۰ کیلومتر است. اما از مسیر اصلی و آسفالته مسافت قلعه تا فومن 25 کیلومتر و تا ماکلوان تقریبا 35 کیلومتر و تا ماسوله 60 کیلومتر است.

در دوره سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه های مبارزاتی اسماعیلیان بوده است. بر روی کتیبه سر در ورودی قلعه که اکنون در موزه گنجینه رشت نگهداری می شود٬ درج شده که این قلعه در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام الدین امیردباج بن امیر علاالدین اسحق تجدید بنا شده است. امیر حسام الدین دباج فومنی (مظفرالسلطان)، فرمانروای بیه پس اولین قدرت منطقه ای بود که از اطاعت از صفویان سرپیچی و قلعه رودخان را بازسازی کرد تا از آنجا به مقاومت بپردازد؛ ولی موفقیتی به دست نیاورد و به دربند گریخت و نهایتا دستگیر و درتبریز اعدام شد.

این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دریا واقع شده و در کنار آن رودخانه ای با همین نام جاری است.