آب در ایران باستان

آب در ایران باستان

به نام خدائی که آب آفرید ز آب آمده زندگی را پدید
چو یزدان به گیتی ره نو گشاد گیاه و دد و دام و مردم نهاد
همه تشنه آب پاک آمدند از او زنده بر روی خاک آمدند
دو ذره که با هم بیاهیختند ز مهر و خرد درهم آمیختند
یکی آنکه جان را دهد زندگی دگر آنکه سوزد به فرخندگی

جهش امپراتوری شکوهمند ایرانیان در زمان هخامنشیان و تعالی و ترقی آن در زمان ساسانیان، و دیرپایی این تمدن مدیون دانش آب‌شناسی ایرانیان یود.

مردمان ایران‌زمین از دیرباز به ارزش آب به عنوان ماده‌ای زندگی‌بخش و ارزشمند آگاهی داشتند. نیاز طبیعی بشر به آب، وضع جغرافیایی فلات ایران و کمیابی این مایع گرانبها، ارزش این ماده را نزد ایرانیان صدچندان نموده و آن را در جایگاه والایی قرار می‌داده است. برای آنکه به ارزش والای آب در دیدگاه ایرانیان باستان پی ببریم، کافی است که نیم‌نگاهی به اوستای زرتشت اندازیم.

آناهیتا، ایزد آب‌ها، که گردونه او را در آسمانها چهار اسب ابر و باران و ژاله و شبنم میکشیدند، یکی از بزرگ ایزدان پیش از زرتشت بود، و نیایشگاههای او در کنگاور (کرمانشاه) و بیشابور (فارس) نمایان است، در اوستا مورد ستایش بسیار بوده و هم مرتبه میترا (مهر) و اورمزد (اهورامزدا) قرار می‌گیرد. آب در آیین زرتشت پاک است و مظهر پاکی و باید که همچنان پاک باقی بماند. زرتشت از اهورامزدا درخواست می‌کند که رودها را از آبی به سترگی شانه اسب لبالب نموده و به پیروان خویش می‌‌آموزد که آلوده نمودن آب، به هر شکل و گونه‌اش، خلاف دین و اهریمنی است. اینچنین است که شناخت آب در ایران‌باستان با وابسته داشتن صفات ویژه به آن و ارجمند داشتن این ماده زندگی‌بخش آغاز می‌شود. هنوز هم بازمانده آیین‌های ایزد آب‌ها در جای‌جای ایران برگزار می‌شود که برای نمونه می‌توان به مراسم جوی‌روبی و بیل‌گردانی در دامنه آتشکده آتش‌کوه در نیمور، محلات اشاره نمود.

در ایران‌باستان، صدها سال پیش از آنکه نخستین فرضیه‌های مربوط به آب‌شناسی ارائه شود، به گونه‌ای شگفت‌آور و باورنکردنی، پاسخ یکی از مهمترین و دشوارترین مسائل مربوط به یافتن آب و آب‌های زیرزمینی یافته شده بود. سنگ‌نوشته‌ها و لوح‌های باز مانده از ایران باستان، بیانگر این است که مردمان ایران‌زمین آب‌های زیرزمینی را با کندن کاریزهای دراز و بسیار عمیق برآورده به روستاها و شهرهای خود می‌رساندند. اینکه نخست‌گاه این کاریز کجا بوده و در چه مناطقی به آب می‌توان دست یافت و اینکه کاریز چگونه باید ساخته شود، شاید مهمترین مساله‌ای بوده است که بشر از آغاز تمدن تا کنون در دانش آب‌یاری و آب‌رسانی با آن روبرو بوده است. پرفسور هانری گوبلو که بیش از ۳۰ سال بر روی قنات‌های ایران بررسی و مطالعه انجام داده است در کتاب قنات، فنی برای دستیابی به آب ،عظمت قناتهای ایران را برابر با دیوار چین می‌داند. مجموعه طول قناتهای ایران بیش از چهارصد هزار کیلومتر، بیش از فاصله زمین تا ماه، و قنات گناباد به طول سی‌وپنج کیلومتر و ژرفنای بیش از سیصد متر و چاه‌هایی با فواصل منظم پنجاه متری، از زمان هخامنشیان، یک شاهکار بی‌نظیر در سراسر جهان است. چندتن از دانشمندان امریکایی مانند اف.دیکسی در نوشتار یک کتابچه علمی برای سازماندهی آب، ام.ا.باتلر در کتاب آبیاری به کمک قنات در ایران، سی.اف.تولمان در کتاب آب‌های زیرزمینی، ژی.بی.کرسی در کتاب قنات و کاریز، ژی.بیژلیبین‌کت در کتاب آب‌شناسی و هانری گوبلو در کتاب‌های آبیاری در کالیفرنیا و قنات، فنی برای دستیابی به آب خود همگی بر این باورند که قنات‌های لوس‌آنجلس و پاسادانای کالیفرنیا، همچنین قنات‌های شیلی و مکزیک، در زمان سلطه اسپانیایی‌ها، توسط مهندسان، متخصصان و کارگران ایرانی ساخته شده است.
به خاطر داشته باشیم که تمدن‌های باستانی همگی در کنار رودهای بزرگ، همانند نیل، دجله، فرات، سند، گنگ، هوانگهو، یانگ‌تسه و … شکل گرفتند و در حوزه همان رودخانه محدود ماندند. اما تنها تمدنی که به دور از هرگونه رودخانه عظیم شکل گرفت و مالک‌الرقاب جهان باستان شد، ایران بود. جهش چشمگیر امپراتوری ایران مدیون قنات بود. در زمان هخامنشیان، اگر کسی زمین بایری را با احداث قنات آب‌یاری می‌کرد، تا پنج نسل از پرداخت هرگونه مالیات معاف بود. به گواهی تاریخ مصر، دریاسالار پارسی اسکیلاکس هخامنشی هنگام اقامت در مصر، فنون احداث کاریز را به مصریان آموخت. در زمان ساسانیان، رساله مدیگان هزاردادستان، در شرح ساخت و لایروبی قنات و کاریز، و استفاده هوشمندانه از آن، تالیف شده است.

در نوشته‌های دانشمندان ایرانی پس از اسلام، به نکته‌ای شایان توجه بر می‌خوریم و آن اینکه بسیاری از دانشمندان ایرانی در دوران اسلامی، هریک به گونه‌ای، به جنبه‌های گوناگون دانش آب‌شناسی پرداخته‌اند. دانش آب‌شناسی در آن دوران نیز مانند امروز دربردارنده بررسی دوره گردش آب یا چرخه آب (سیکل آب) در طبیعت، جریان آب در روی زمین، آب‌های زیرزمینی، چشمه‌ها، دریاچه‌ها، دریاها و اقیانوس‌‌ها و چگونگی دگرگونی‌های کمی و کیفی آب‌های آنها می‌شده است.

دانشمند بزرگ ایرانی، ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه، در باره زیاد و کم شدن آب رودخانه‌ها، چشمه‌سارها و کاریزها می‌گوید:
زیاد شدن آب‌ها در جمیع اودیه و انهار به یک حالت نیست، بلکه اختلاف بزرگی با هم دارند. چنانکه جیحون هنگامی آبش زیاد می‌شود که دجله و فرات رو به کمی گذارد و علت این است که هر رودخانه‌ای که سرچشمه آن در نواحی سردسیر باشد، آب آن در تابستان زیادتر و در زمستان کمتر است، زیرا بیشتر آب‌های اصلی آن از چشمه‌سارها گردمی‌آید و رطوبت‌‌هایی که در کوه‌هایی که این رودخانه‌ها از آن بیرون می‌آید و یا از آن می‌گذرد سبب زیادت و نقصان آب این رودخانه‌ها می‌شود.

دیگر اندیشمند بزرگ ایران، ابوعلی سینا در دانشنامه علایی (طبیعیات) در باره جذر و مد دریاها و اثر ماه بر آن گوید:
روشنایی و قوت‌ها که از آفتاب و ستارگان است در این عالم اثر کند و ظاهرتر اثر آن آفتابست و آن ماه که آب دریاها را مد کند.
و هم او درباره پدیده‌های بارندگی گوید:
و اما بخار چون از گرمگاه برخیزد جنبش وی گرانتر بود و چون به آن جایگاه رسد از هوا که سرد بود، سرمای آن جایگاه او را ببندد. … و هرگاه که بخار زمین بفسرد، ابر شود … و این را سه حکم بود. یا اندک بود، که و را گرمی آفتاب بروی افتد، زود متفرق کند. یا قوی بود، که آفتاب اندر وی فعل نتواند کردن، که پراکندش، پس چون گردآید، و یک اندر دیگر نشیند، و خاصه که باد گردآورش دیگر بار آب شود، و فروجهد، پس اگر سرما اندریابدش، پیش از آن که قطره‌ها بزرگ شود و برف بود.

دانشمند ایرانی سده پنجم هجری، ابوحاتم اسماعیل اسفزاری خراسانی، که برای نخستین بار در جهان پدیده‌های جوی و هواشناسی را در کتاب خود به نام آثار علوی (Meteorology)، گردآوری نموده و او را به حق باید پدر دانش هواشناسی نام داد، در باره بخار و باران و برف و شبنم می‌گوید:
هرگه که حرارتی از تابش خورشید یا از جوهر آتش به آب رسد، مدتی با او بماند، آب مستحیل شود، و از جای خود برخیزد، و به سوی بالا بر شود، آن را بخار گویند، چون گرما بر بخار مستولی شود، آن بخار جوهر هوا گردد. … و اگر برودتی بر آن بخار مستولی شود، جوهر آب گردد، و قصد زمین کند، آنگاه آن را باران گویند، پس اگر هوا ساکن بود، آن دانه‌ها خردباران (drizzle) بود و اگر متحرک بود، آن دانه‌های خرد به یکدیگر بپیوندند بزرگ گردند ((rain تا به رگبار رسند(shower). … و اگر برودتی به افراط بر آن غالب آید جوهر برف باشد … هرگاه که هوا سرد باشد و سرما بر بخار مستولی گردد، آن هوا آب شود و بر صورت قطره‌های آب از برگ‌ها بیاویزد، آن را شبنم (صقیع – dew ) خوانند … .
وی همچنین مطالعات و بررسی‌هایی در باره چگالی آب‌های گوناگون از مناطق مختلف انجام داده است.

ریاضی‌دان و مهندس بزرگ سده پنجم هجری، محمد بن حسین کرجی، دیدگاه‌های بسیار جالبی در باره آب‌شناسی دارد و در کتاب خود استخراج آب‌های پنهانی، انباط المیا الخفیه، به بررسی روش‌ها و قواعد مربوط به تشخیص آب‌های زیرزمینی می‌پردازد. او می‌گوید:
خدای بزرگ در روی زمین آبی ساکن آفرید، که همچون گردش خون در بدن جانوران در جریان است. این آب با افزایش و کاهش بارندگی، افزون و کم نمی‌شود (چرخه آب در طبیعت) … این آب بیشتر شکاف‌های درون زمین را پر می‌کند، و تا آنجا که مانعی سخت در سر راهش وجود نداشته باشد، هر قسمت به قسمت دیگر می‌پیوندد … آب‌هایی که در زیر زمین قرار دارند نیز در بعضی مواضع مانند رودها جاری هستند و در بعضی موارد دیگر مانند دریا ساکن و آرامند.

در نزهت‌نامه علایی، دانشنامه بزرگ فارسی، تالیف شهمردان‌بن‌ابی‌الخیر رازی، در سده ششم هجری، مطالب گوناگون و جالبی در باره آب‌شناسی آمده است.
آب، مد و جزر دریای پارس از عجایب است و به شبانه روز دو دفعه زیادت و نقصان گیرد، و در سیر ماه بسته است … و جای هست که مقدار پنجاه ارش زمین خشک به وقت مد آب، بالا گیرد به هر دفعتی، … .

ناوخدای، بزرگ‌ بن شهریار رامهرمزی، دریانورد بزرگ ایرانی در سده چهارم هجری، که سفرهای اکتشافی فراوانی به شرق انجام داد، در کتاب بسیار جالبی به نام عجایب الهند، شرح کاملی از توفان‌های دریای هند، مانسون، ارائه نموده است. دریانورد معاصر او ابهره کرمانی نیز، که در آن روزگار هفت سفر دریایی به چین و شرق دور داشته است نیز، مانسون هند و تیفون چین (هاریکن‌ها یا سایکلون‌های شرق آسیا)، را در نوشته‌های خود شرح داده است. جیهانی، وزیر دودمان سامانیان نیز اطلاعات خویش را در باره این توفان و همزمانی آن با بادهای ۱۲۰ روزه سیستان، در کتابی گردآوری نموده است. سلیمان سیرافی و مهران وهب سیرافی از دریانوردان ایرانی سده سوم و چهارم هجری، که سفرهایی به چین و هند داشته‌اند، و همچنین سهل بن آبان دریانورد ایرانی سده ششم هجری که سفرهایی به هند و شرق افریقا داشته ‌است، و سلیمان مهری دریانورد سده نهم هجری، نیز در سفرنامه‌های خود به باران‌های موسمی هند و منشا احتمالی آنها، اشاره کرده‌اند.

مسعودی مورخ ایرانی در کتاب التنبیه و الاشراف، به ذکر منشا رودها و دریاها پرداخته و از بسیار از پدیده‌های آبی سرزمین ایران، سخن رانده است. توصیف زیبا و دقیق ناصرخسرو در سفرنامه‌اش، از فانوس‌های دریایی (خشاب‌های) دریای پارس، نمایانگر دانش آب‌شناسی و دریانوردی ایرانیان است.

اشاره کوتاهی به این مساله چندان دور از تدبیر نیست که سد کوریت در نزدیکی طبس در خراسان جنوبی که در زمان هخامنشیان، در منطقه‌ای فوق‌العاده، ساخته شده و یکبار در زمان ساسانیان نوسازی و بار دیگر به فرمان و اندیشه خواجه نصیرالدین توسی، در اوج شکوفایی مکتب مراغه، دیواره آن، بر روی شالوده هخامنشیان، کاملا بازسازی شده است، با ارتفاع بیش از ۶۴ متر، بیشتر از شش صد سال، بلندترین سد جهان بوده است.

در دوران هخامنشیان بیش از ۶۰ سد در ایران ساخته شد و این جدای از پل- بند‌های این دوره است. در زمان ساسانیان پل و بند شوشتر با درازای بیش از پانصد متر ساخته شد. تاریخ نام سازنده این پل و همچنین سد شادروان (Shadervan) شوشتر را یک مهندس ایرانی به نام برانوش پارسی ثبت کرده‌است. پل‌دخترهایی که در سراسر ایران از جمله سروستان و میانه به چشم می‌خورند منسوب به آناهیتا، ایزد آب‌ها بوده‌اند.

اختراع سه نوع آسیاب آبی، نمایانگر دانش و بینش ژرف ایرانیان باستان در کلیه علوم از جمله آب‌شناسی است. نخست آسیاب تنوره یا آسیاب نورس یا آسیاب پره، با محوری عمودی و پره‌های قاشقی، دوم آسیاب چرخی که رومیان به آن آسیاب ویترویان نام نهادند، با محور افقی که نام مخترع آن را مهرداد ثبت نموده‌اند، و سوم آسیاب شناور، که با پره‌های بزرگ پارویی دوران می‌کرده است و در رودخانه‌های خراسان، خوزستان و میانرودان به تعداد زیادی ساخته شده بوده است، و بازمانده آن هنوز در شوشتر خودنمایی می‌کند.

دستگاه پالایش آب چغازنبیل (زنگه ویل – شهر زنگه)، نخستین و قدیمی‌ترین دستگاه پالایش آب در جهان است که برابر با قانون ظروف مرتبط آب گل‌آلود رودخانه کرخه را به آبی سالم و گوارا تبدیل می‌نموده است. و آب‌انبارهای کویری ایران هم که خود حدیث مفصلی است.

و این چکیده خود اندکی است از دانش آب‌شناسی ایرانیان که از دسترس چپاولگران زمانه و چنگ‌ورزان بیگانه در امان مانده و به ما رسیده. باشد که ما شایستگی و بایستگی میراث‌داری آنان را داشته باشیم.

در سال ۱۲۸۹ رودخانه زاینده‌رود خشکید. مردم در آن چاهی کندند به قرب سی زرع و آبی به زحمت می‌کشیدند برای مشروبات. (تاریخ مسعودی)

منبع : کویرهای ایران

قدیمی ترین چشم مصنوعی جهان

قدیمی ترین چشم مصنوعی جهان



باستان شناسان ایرانی در سال 2006 توانستند یکی از جالب ترین کشفیات باستان شناسی تاریخ را انجام دهند. آن ها در منطقه "شهرسوخته" به آثاری متفاوت از جمله قدیمی ترین چشم مصنوعی دنیا دست پیدا کردند. این چشم که نزدیک به 4800 سال قدمت دارد متعلق به بانویی با سن میان 25 تا 30 سال بوده است. این چشم با صمغ های طبیعی به همراه چربی حیوانات ساخته شده بود و بر روی آن طرح هایی از سیستم رگ های چشم قرار دارد. این چشم در زمان کشف هنوز بخش های سالم بسیاری داشت

 

 

هنر نزد ایرانیان است و بس

هنر نزد ایرانیان است و بس

باستان شناسان در کشور ترکیه موفق به کشف فرش بسیار زیبا و نفیسی شدند که قدمت آن را ۱۴۰۰ سال تخمین زده اند!
جالب است نوعی ابریشم در بافت این فرش زیبا بکار گرفته شده است که بعد از گذشت سالیان دراز هیچ خسارتی به این فرش وارد نشده است!
نقش فرش همان طور که در عکس مشاهده می کنید یک شاهزاده ایرانی را نشان می دهد.کارشناسان و باستان شناسان ایتالیایی و فرانسوی در شبکه های مجازی تایید کرده‌اند که این فرش هنر دست هنرمندان و بافندگان ایرانی بوده است!
دست مریزاد به هنر و هنرمند ایرانی! همان طور که می دانید معروفترین فرش ایرانی در دنیا فرشی بوده بنام " بهارستان"که در بافت آن از الیاف ابریشم و جواهرات گرانبها استفاده شده است

کشف برق در ۲۰۰۰ سال پیش⚡️

کشف برق در ۲۰۰۰ سال پیش⚡️

نخستین تصور ها این بود که باطری در سال ۱۷۸۶ توسط لوییچی  گالوانی دانشمند ایتالیایی اختراع شده بود. در سال ۱۹۳۶ مطابق با سال ۱۳۱۴ در نزدیکی شهر تیسفون در عراق امروزی کوزه ی بسیار عجیبی کشف شد که قدمت کوزه را به ۲۰۰۰ سال قبل یعنی زمان حکومت اشکانیان نسبت دادند در آن زمان نیز تیسفون و عراق امروزی جزو قلمرو ایرانیان محسوب می شد.

ارتفاع کوزه ۴ سانتی متر و قطر آن به ۸ سانتی متر می رسید و در ته کوزه یک دیسک مسی و در وسط آن یک لوله مسی که در داخل آن نیز یک لوله آهنی وجود داشت قسمت هایی از سر آن نیز با قیر پوشیده شده بود.  ویلهلم کونیک باستان شناس آلمانی در سال ۱۹۴۰ قبل وقتی این پیل را در موزه ایران و عراق دید آن را با خود به موزه ی برلین برد و در آنجا آن را مورد برسی قرار داد و سپس نظریات جالبی در باره آن ارائه داد او گفت که این کوزه یک پیل الکتریکی یا یک باطری است که برای آبکاری طلا یا نقره به کار می رفته است.در سال ۱۹۴۰ ویلارد گری مهندس برق ماکتی از آن کوزه درست کرد و محلول مس سولفات را در آن ریخت و آزمایشی انجام داد که منجر به تولید  ۱٫۵ تا ۲ ولت برق شد او ثابت کرد که این کوزه می تواند جریان الکتریکی را بر قرار بکند بعد از جنگ جهانی دوم یک باطری دیگر از این شکل نیز در همان ناحیه یافت شد. .
در سال  ۱۹۷۰ نیز  آرن اگبرکت باستان شناس آلمانی آزمایش دیگری نیز روی کوزه انجام داد و مقداری آب انگور را بجای محلول مس سولفات استفاده کرد او مشاهده کرد که باطری الکتریسته  ۰٫۸۷ ولت ایجاد می کند این آزمایش ثابت کرد که اشکانیان در بیش از ۲۰۰۰ سال قبل قادر به تولید الکتریسیته از یک ماده اسیدی بوده اند

سیستم آبرسانی ۵ هزار ساله در ایران

سیستم آبرسانی ۵ هزار ساله  در شهرستان بدره -  استان ایلام
"فراش" منطقه‌ای که باستان‌شناسان در آن موفق به کشف یک سیستم آبرسانی خارق‌العاده‌ ۵ هزار ساله شدند.

کشف لوله کشی باستانی در منطقه سد سیمره در شهرستان بدره -  استان ایلام

مطالعات باستان‌شناسی در پشت سد سیمره، جایی که تعداد بی‌شماری محوطه ‌های باستانی بر اثر آبگیری سد سیمره در حال غرق شدن هستند، دوباره آغاز شده‌است.

محوطه باستانی "فراش" یکی از این محوطه‌ها است که باستان‌شناسان در آن موفق به کشف خارق‌العاده‌ای از یک سیستم آبرسانی ۵ هزار ساله شدند. سیستمی که با استفاده از لوله‌های سفالی در هم تنیده شده به وجود آمده‌است.
باکاوش‌های باستان‌شناسی نجات بخشی در محدوده آبگیری سد سیمره توسط پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری و با همکاری وزارت نیرو به انجام رسیده‌‌است.هرچند با آبگیری سد، بخش زیادی از مطالعات باستان‌شناسی پس از ثبت و مستند‌نگاری به زیرآب رفته‌ است،

محوطه باستانی فراش در کنار رودخانه سیمره و در ساحل شرقی آن، جایی که مرز استان لرستان آغاز شده، قرار دارد.

لیلی نیاکان،‌ سرپرست هیات باستان شناسی‌ در محوطه باستانی فراش، درباره این کشف می‌گوید: در فصل گذشته قطعاتی سفالی از شی‌ای نامشخص پیدا شد؛ با بالا آمدن تراز آب و سپس با پایین رفتن دوباره آن، بقایایی از تنبوشه‌های سفالی در کنار کارگاه فصل اول نمایان و ادامه کاوش منجر به کشف بقایای یک سیستم آبرسانی، متعلق به 5 هزار سال قبل شد.

بخشی از این این تنبوشه‌ها متعلق به سیستم آبرسانی باستانی است که کار انتقال آب را از مسیری به مسیر دیگر انجام می‌داد وبخشی دیگر با استفاده از مصالح محلی حفاظت و در بافت اصلی خود قرار گرفته‌است.

گفته می‌شود؛ مشابه چنین سیستمی پیشتر در محوطه باستانی چغامیش در خوزستان به دست آمده است. بر اساس مطالعات انجام گرفته قدمت این تنبوشه‌ها را می‌توان متعلق به حدود هزاره سوم قبل از میلاد یعنی 5 هزار سال قبل تخمین زد.

با بالا آمدن آب این کارگاه‌های جدید حفاری نیز، به زیر آب رفتند؛ اما هیات باستان‌شناسی موفق شد پیش از غرق شدن بخش‌های کشف شده از سیستم آبرسانی، روی تنبوشه‌های سفالی را به طور کامل پوشانده و حفاظت کند، تا پس از پایان عمر سد سیمره، باستان‌شناسان آینده بتوانند مطالعات بیشتر روی یافته‌های بدست‌آمده انجام دهند.

هیات باستان‌شناسی فراش به منظور کشف سرچشمه انتقال آب در مسیر یافت شده، کاوش باستان‌شناسی را با استفاده از ایجاد گمانه‌های کوچک ادامه دادند. این آبراهه دست‌کند به طور کامل روی پشته طبیعی کوه ساخته شده است.

البته کارکاوش‌ به همین‌جا ختم نشد و چند گمانه دیگر نیز برای کشف مسیر تنبوشه‌ها زده شد و کاوش برای یافتن ادامه مسیر این شبکه آبرسانی همچنان ادامه دارد.

مشخصات لوله‌های سفالی این تن‌پوشه‌ها یا همان لوله‌های آبرسانی سفالی با توجه به بقایای آثار به دست آمده به نظر می‌رسد در همین منطقه تولید و پخته شده‌اند. تعداد زیادی سفال‌های لوله‌ای شکل، ساخته شده که در ابعادی کمی کمتر از یک متر در هم تنیده شده‌اند. زمانی که آن‌ها را یافتیم همچنان در هم قرار گرفته و متصل بودند.

نکته جالب آن است که دو نوع تنبوشه متفاوت در این محوطه باستانی وجود دارد که به نظر می‌رسد کار تقسم آب را برعهده داشتند.

بیش از نیز 7 هیات باستان‌شناسی، مطالعات خود را در محدوده آبگیری سد سیمره انجام داده‌اند که با آبگیری این سد، تعداد زیادی از محوطه‌های باستانی به زیر آب رفته و همچنان نیز این روند ادامه دارد.

**


ایرانیان، نخستین کسانی که لوله‌کشی آب داشته‌اند!

یکی از دستاوردهای ارزشمند ساسانیان در زمینه فناوری که حتی امروز نیز تحسین برانگیز است، « لوله کشی آب شهری و کشاورزی» بوده است که شاید برای نخستین بار در جهان پدید آمده باشد.

از آنچه که از دوران ساسانیان به جا مانده است؛ می توان به خوبی دریافت که در این دوران توجه ویژه‌ای به آبرسانی کشاورزی و شهری شده است، این در حالی است که متاسفانه کارهای مهم پژوهشی در نشان دادن پیشرفت‌های دوران ساسانیان انجام نشده است؛ یکی از دستاوردهای ارزشمند ساسانیان در زمینه فناوری که حتی امروز نیز تحسین برانگیز است، « لوله کشی آب شهری و کشاورزی» بوده است که شاید برای نخستین بار در جهان پدید آمده باشد.

ایرانیان از گذشته‌های دور از لوله کشی آب آشامیدنی بهره‌مند بوده‌اند؛ با این سیستم لوله کشی، آب آشامیدنی به درون خانه‌ها آورده می‌شد. باید اذعان داشت که لوله کشی آب در دوران ساسانیان بر پایه یافته‌های بسیار پیشرفته دانش آن روز انجام می شده است
مردم در دوران ساسانیان با این فناوری، چشمه‌هایی که در پایین شهر قرار داشته اند را لایروبی کرده و با ایجاد حفره، آن را با ساروج اندود می‌کرده‌اند و درست همانگونه که امروزه با لوله‌های فلزی انجام می‌شود، آب چشمه‌ها را به سمت شهر می‌آورده‌اند؛ آنگاه به جای اتصال‌ها و یا جوشکاری امروزی برای چسباندن لوله‌ها به هم، روش اتصال لوله‌های سفالی از راه ساخت جفتی نر و ماده انجام می‌گرفته است.
آنها پس از اتصال تنبوشه‌های نر و ماده، دور آنها را با ساروج که ماده‌ای ساخته شده از آهک، گچ، سفید تخم مرغ و چیزهای دیگر بود، می پوشاندند.

این کوزه‌های سفالی به شکل ویژه‌ای اتصال یافته‌اند؛ جالب این‌که چون در بعضی مکان ها خانه‌ها در بلندی جای داشتند، لوله‌کشی ستایش انگیزی به شکل مارپیچ انجام گرفته که برپایه دانش مهندسی پیشرفته‌ای بوده است؛ این لوله کشی به گونه‌ای بوده تا از لحاظ آسایش و دسترسی به آب هیچ گونه دشواری نباشد.

در این نوع لوله کشی هنگام برداشت از آب به‌جای استفاده از شیر و فلکه‌های امروزی یک ابزار چوبی به‌کار برده می‌شد که مانند چوب پنبه بکار گرفته شده در بطری‌های امروزی بوده است.

نمونه شگفت انگیزی که نشان دهنده لوله کشی کوزه‌ای برای آبیاری کشاورزی، در روستای پیروزآباد اسلام آباد غرب است، در واقع فناوری بکار رفته در دوران ساسانیان را به تصویر می کشد و این واقعیت را نشان می دهد که بی گمان، دوران فرمانروایی حدود چهار صد ساله این خاندان ایران، سرآمد پیشرفت کشاورزی در دوران باستان بوده است.

موضوع بسیار مهمی که باید یادآور شد، این است که تلاش برای رسیدن به چنین فناوری آبرسانی به جهت نیاز فراوان به آب بوده است؛ این نکته با توجه به این‌که سرزمین های ساسانی به هیچ وجه با کمبود آب مواجه نبوده‌اند جای بسی تامل دارد.