کنده کاری های شگفت انگیز باستان
از
آغاز تاریخ تا به امروز، بشر نیاز داشته تا وقایع و رویدادهای روزگار خود
را به ثبت برساند، که در گذشته از سنگ نوشته ها و مجسمه ها برای این منظور
استفاده میشد و امروزه به نوعی دیگر. این موارد بیشتر در اماکن مذهبی،
مقبره ها و کاخ ها ساخته می شد که تعداد کثیری از آنها در یونسکو به عنوان
میراث جهانی به ثبت رسیده است.
آرشام (Arsameia ) – کوه نمرود، ترکیه
در
خرابه های آرشام ترکیه، سنگ برجسته ای از دوران کهن یافت شده است که پدر
آنتی خیوس اول،کوماژن، پادشاه میدریداتس (Mithridates) را در حال دست دادن
با هرکول نشان میدهد. این اثر ۳٫۵ متر ارتفاع دارد و تخمین زده میشود که
بین سال های ۳۸-۷۰ قبل از میلاد ساخته شده است.
حجاری Dazu – چین
کنده
کاری های صخره dazu به عنوان پیچیده ترین و نفیس ترین اثر تاریخی بین قرون
۱۳ تا ۱۹ میلادی به شمار می آید. این حجاری ها را میتوان ادغامی روشن از
مذهب و فرهنگ چین به حساب آورد. خوشبختانه به علت شرایط مساعد آب و هوایی
نسبت به دیگر آثار، بهتر حفظ شده است. در این صخره بیش از ۱۰۰,۰۰۰ مجسمه
حکاکی شده و قلم زنی شده با اندازه های مختلف وجود دارد و نور خورشید به
زیبایی در آنجا تلالو میکند.
غارهای Elephanta – جزیره غاراپوری، هند
مجسمه
های معبد Elephanta یکی از هفت عجایب هند بشمار می آید که در قرن پنجم و
به سبک خارق العاده هندی، در کوه غاراپوری ساخته شده است. این مجسمه ها
مظهر خدایان مختلف هندی بشمار می آیند که از جمله آنها میتوان به شیوای سه
سر اشاره کرد که در دیوار حک شده است.
کامل الشکوفه – اسکندریه، مصر
دخمه
های کامل الشکوفه از مقبره ها، مجسمه ها و دیگر مصنوعات باستان تشکیل شده
است. سبک این مصنوعات را میتوان ترکیبی از یونانی، رومی و مصری بشمار آورد.
از این مکان در قرون دو تا چهار میلادی به عنوان گورستان استفاده میکردند.
زیباترین سنگ برجسته و کنده کاری این معبد در قسمت ورودی آن و داخل مقبره
اصلی قرار دارد.
معبد Angkor Wat – کامبوج
این
معبد در قرن ۱۲ میلادی ساخته شده است و به دلیل عظمت و شکوه خود، هر ساله
پذیرای گردشگران مختلفی از سراسر کره زمین است. تصاویر خدایان دین هندو در
دیوار های این مکان حجاری شده که برای ساخت آن از هنرمندان زیادی استفاده
شده است.
کاخ آپادانا – تخت جمشید، ایران
کاخ
آپادانا توسط داریوش کبیر در ۵۱۵ سال قبل از میلاد ساخته شده است. کاخی
باشکوه با ستون هایی عظیم الجثه. تا به امروز ۱۳ عدد از این ستون ها باقی
مانده است. راه پله های این کاخ شامل نقش برجسته هایی از نمایندگان،
سربازان، نگهبانان و ارابه های حامل پیشکش، میباشد. دیوار جلویی کاخ نیز با
تصویر جاودانه ۳۰۰ نگهبان ایرانی زینت داده شده است.
سانچی، هند
سانچی
روستایی کوچک در هند است که به علت بنای یاد بود بودایش شهرت جهانی دارد.
این گنبد بزرگ در قرن سوم پیش از میلاد ساخته شده و چرخه زندگی بودا را به
تصویر میکشد.
Mahabalipuram – هند
مابین
قرون هفتم تا نهم میلادی، یادبود های متفاوتی در اطراف شهر Mahabalipuram
هندوستان ساخته شده بود که امروزه چهارتای آن به عنوان میراث جهانی به ثبت
رسیده است. سرازیری گنگ و مجسمه آرجونا به عنوان بزرگترین سنگ برجسته جهان
بشمار می آید که دارای هواکش نیز می باشد و ۲۹ متر درازا دارد. آرجونا در
سمت چپ معبد قرار دارد و در سمت راست نیز فیل هایی تمام قد را میبینیم که
لشکری آنها را حمایت میکنند.
طاق بستان – کرمانشاه، ایران
حجاری
های طاق بستان در امتداد جاده تاریخی ابریشم و در بین کوه های زاگرس قرار
دارد. این اثر بدیع و زیبا بین سال های ۲۲۶ تا ۶۵۰ بعد از میلاد و در طول
سلسله ساسانیان ساخته شده است. محل این حجاری کنار اردوگاهی تاریخی بوده
است که به مدت ۱۷۰۰ سال بدون تغییر باقی مانده بود. این اثر هنری شامل دو
قوس زیباست که مراسم آیینی، صحنه های شکار و اقشار مردم دوران ساسانیان را
به تصویر میکشد. تصویر این حجاری در استخری که از آب چشمه مقدس پر است،
منعکس میشود و صحنه جالبی را بوجود می آورد.
مجسمه غول پیکر بودا – چین
بزرگترین
بنای سنگی بودا در استان سی چوان چین در سال ۷۱۳ بعد از میلاد ساخته شده
است. این بنا توسط راهبی ساخته شد که امیدوار بود حضور بودا از تلاطم
رودخانه بکاهد. گفته میشود برای ساخت این بنا از سنگ های بستر رودخانه
استفاده شده است، به همین دلیل رفت و آمد کشتی ها در آنجا بسیار راحت انجام
می پذیرفت.
پس
از ١١٠٠ گورِ کاوش شده در بزرگترین قبرستان پیش از اسلام در ایران،
باستانشناسان رکورد کاوشهای خود را با کشف جسد زنی متمول به همراه ١١٢
شیء به قدمت ٤٦٠٠ سال ثبت کردند.
به
گزارش ایسنا، در تاریخ کاوشهای گورستان شهر سوخته در شرق ایران، این
دومینبار است که گوری با ١١٢ شیء کشف میشود. در سال ١٣٧٦ کاوشگران به قبر
اسکلت مردی حدودا ٣٢ ساله به همراه فرزند ١٠ سالهاش میرسند که در
کنارشان ١١٢ شیء دفن شده است، جز این اطلاعات علمی دیگری از آن گور در
دسترس نیست، DNA این اسکلتها برای تحقیقات بیشتر گرفته شده است.
اکنون
یکبار دیگر در پایان فصل پانزدهم کاوشهای شهر سوخته گوری با همین تعداد
اثر کشف شد که تنوع آنها باعث شده باستانشناسان آن را رکوردی تازه و کشفی
عجیب بنامند.
گور یافته شده از نوع سردابهای است که به افرادی ثروتمند در 5000 سال پیش تعلق داشته است.
گور زن ثروتمند 4600 ساله
منصور
سیدسجادی، سرپرست کاوشهای شهر سوخته میگوید: سه نوع قبر در تمدن شهر
سوخته رایج بوده، چالههایی ساده، گودالهای دو قسمتی و سردابهایها که
رسیدن به آنها با توجه به استحکام سازه و ماسهای بودن خاک منطقه، زمان،
انرژی و هزینه زیادی صرف میکند.
رسیدن
به سطحی که اسکلت و اشیاء نذری دفن شدهاند گاه تا یک ماه زمان میبرد.
سجادی میگوید: در این فصل از کاوش گورستان شهر سوخته موفق شدند فقط دو گور
سردابهای که مسقف هستند را پیدا کنند. بیشتر قبرها چالهای و یا دو قسمتی
هستند.
گور
پس از کاوش در اختیار باستانشناسان و پزشک ژنتیک برای نمونهبرداری، تهیه
نقشه و عکس قرار میگیرد، محل قرارگیری اشیاء باید به دقت در نقشه مشخص
شود، چرا که ارتباط آنها با یکدیگر برای تفسیر و تعبیرهای بعدی مهم است.
تیم
کاوشگر همراه سیدسجادی از هیچ ذرهای نمیگذرند، آنها خاک را به توبره
میکشند، حتی خاک درون ظرفها دور ریخته نمیشود، نمونههای ارگانیک
جمعآوری و بعد از طبقهبندی در اختیار متخصصان قرار میگیرد. سپس مطالعات
پالئوپارازیتولوژی یا کرمشناسی باستانی انجام میشود تا به بیماریهای
رایج در آن دوره دست یابند. براساس همین آزمایشها بوده که تا کنون
دریافتهاند امراض پوستی رایجترین نوع بیماری در تمدن 5 هزار سالهی شهر
سوخته بوده است. جز خوردگیِ شمار زیادی از اسکلتها در میان گورهای شهر
سوخته که 25 هکتار از محوطه 151 هکتاری این شهر را به خود اختصاص داده،
کودک زیر دو سال و نوزاد به خاک سپرده شده زیاد کشف شده است.
سیدسجادی معتقد است، مطالعات کرمشناسی باستانی ما را به یافتههای جدیدی درباره این اجساد میرساند.
او
میگوید: خاک جمع شده در ناحیه شکم و لگن اسکلتهای کاوش شده به دانشگاه
بهداشت برای مطالعه تحویل داده میشود، اما ممکن است پروسه نتیجهگیری آن
سه سال طول بکشد.
سرپرست کاوش شهر سوخته تخمین میزند قدمت گور تازه کشف شده به 2600 پیش از میلاد یعنی حدود 4600 سال پیش برسد.
سفال بمپور در گور تازه کشفشده
بنابر
گمانههای اولیه پزشک ژنتیک که بر سر گور حاضر شده، اسکلت مربوط به زنی
حدودا 40 ساله با 155 سانتیمتر قد است که البته برای یقین بیشتر از لگن آن
نمونهبرداری میکند. در کنار اسکلت ظرفی شبیه سرمهدان، خمرههای رنگین و
تکههایی شبیه پارچه پیدا شده است.
ماندگاری
پارچه از 5 هزار سال پیش تاکنون شگفتانگیز است که سیدسجادی علت آن را
وجود نمک و املاح زیاد در خاک محوطه شهر سوخته میداند. میگوید: اطلاعات
ما از کاوشهای این منطقه نشان میدهد در آن دوره تعدادی از اجساد را
عریان، برخی را با کفن و تعداد دیگری را با لباس دفن کردهاند. آنها چند
سال پیش اسکلت زنی را در همین گورستان شهر سوخته یافتهاند که لباسی
منجوقدوزی شده به تن داشته است.
پیش
از استقرار کاوشگران ایرانی، 220 قبر توسط تیم ایتالیایی کشف شده است،
گروه ایرانی نیز حدود 900 قبر را کاوش کردهاند که سیدسجادی میگوید: «از
میان حدود 1100 گور کشف شده بیش از 70 درصد اجساد کفن داشتهاند». این کشفی
مهم محسوب میشود، آنهم در شرایطی که گفته میشود دفن اجساد با کفن صرفا
بعد از اسلام اتفاق افتاده است.
نشانه
متمول بودن اسکلت بانوی کشف شده فقط منحصر به تعداد اشیاء همراه آن نیست،
بلکه وجود اشیاء عجیبی است که از سرزمینهای دور آمده. همراه بانوی 4600
ساله جامهایی سفالین از تمدنی در جنوب قندهار و ابتدای رود هیرمند در
افغانستان و همچنین گلدانی با نقش برجسته که به احتمال زیاد از منطقه
«بمپور» در جنوب سیستان و بلوچستان آمده، دفن شده است.
به
اعتقاد سیدسجادی، عجیب بودن این گور از آن منظر است که ظروف مختلف و
متنوعی که تیپیک شهر سوخته نیست همراه این اسکلت دفن شده است.
گورستان شهر سوخته
او
میگوید: مخلوط بودن اشیاء اتفاق طبیعی نیست که همیشه در قبرها با آن
مواجه شویم، در بسیاری از آنها اشیاء وضعیت کاملا روشنی دارند.
برای
مشخص شدن تاریخ دقیق اشیاء، ظروف سفالی شسته و شناسنامه هر یک نصب میشود،
شیء بدون شناسنامه از نظر باستانشناسان بیهویت است، حتی اگر زیبا و خاص
باشد. هر اثر برای نتیجهگیری دقیق 17 مرحله مستندنگاری را پشت سر
میگذارد.
گور
پس از کاوش و انتقال اشیاء به آزمایشگاه، دوباره با خاک پوشانده میشود،
سیدسجادی تاکید میکند که گور با وضعیت کشف شده نباید رها شود، وگرنه از
گزند قاچاقچیان در امان نمیماند، هر چند او میگوید؛ شهر سوخته هیچ وقت
گرفتار پدیده قاچاق نشده است، چون اشیاء یافته شده بیشتر سفال است برای
قاچاقچیها چندان جذاب نیست.
گورستان
شهر سوخته با 25 هکتار که تخمین زده شده دارای 35 تا 40 هزار قبر با 60
هزار اسکلت باشد، به اعتقاد سیدسجادی، بزرگترین گورستان تاریخ پیش از اسلام
در ایران باستان به شمار میآید.
کشف گوری عجیب در بزرگترین قبرستان ایرانباستان + عکس
عودسوز آیینهدار منحصربهفرد
در
این گورستان اسکلتی با بیش از 60 سال سن تا کنون یافت نشده است. برخی
گورها انفرادی و بعضی دیگر دارای اجساد بیشتری بودهاند. کاوشگران در شهر
سوخته حتی مِهر مادری مدفون شده را نیز کشف کردهاند، اسکلت مادری که
فرزندش را در میان بازواناش حفظ کرده بود.
ظروف تیپیک شهر سوخته
سیدسجادی
که نزدیک به 40 سال است در کاوشهای شهر سوخته نقش دارد، براساس
یافتههایی از گورستان این تمدن معتقد است؛ نور نقش مهمی در آن زمان داشته
است. دلیل این ادعا، نحوهی خاکسپاری اجساد است. گورهای سردابهای معمولا
در جهت طلوع و غروب خورشید باز میشدند و چشم جسد دفن شده در آن سردابه
معمولا به سمت در و منتهی به نور بود.
سیدسجادی، باستانشناس شهر سوخته
آنها
اجسادی را یافتهاند که صورتهایشان رو به زمین بوده است، گمان بر این است
که آن جسد در شب به خاک سپرده شده است. درباره اجسادی هم که طاق باز دفن
شدهاند معتقدند، زمان خاکسپاری در روز روشن و یا هنگام ظهر بوده است.
کاوشگران گورستان شهر سوخته
در بسیاری از گورها، عودسوزهای آیینهداری یافته شده که فرضیه اعتقاد مردمان شهر سوخته به نور و یا آتش را نزدیک به یقین میکند.
بر اساس اسناد و یافتههای تاریخی، گفته شده است که این شهر زیر زمینی ساخته شده توسط ایرانیان باستان باشد که از رهروان اهورا مزدا بوده اند. درینکویو به زبان ترکیه امروزی به معنای چاه عمیق میباشد.
همیشه ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﻗﺎﺷﻖ ﻭ ﭼﻨﮕﺎﻝ ﺍﺯ ﻏﺮﺏ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﺎ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﻬﺎ ﺑﺎ ﺩﺳﺖ ﻏﺬﺍ می خوردیم، اما ما پیش از غرب و شرق، برای خوردن غذا از قاشق استفاده می کردیم